We interviewden we Jacolien, verzorgende IG in de wijk Kampen/IJsselmuiden. Jacolien werkt al geruime tijd met beeldzorg in de wijk. Beeldzorg is een mooi voorbeeld van hoe we door het gebruik van zorgtechnologie in dezelfde tijd meer cliënten kunnen ondersteunen, én tegelijkertijd zelf plezier behouden in het werk.
Kun je dat uitleggen wat beeldzorg is?
“Met beeldzorg kunnen we veel flexibeler werken in de wijk, en dat is echt fijn. Neem bijvoorbeeld een bloedsuikerdagcurve: vroeger moesten we meerdere keren per dag langskomen om de waarden te meten. Nu kan de cliënt zelf prikken en de resultaten via de Compaan – onze beeldzorgtablet – met ons delen. Wij kijken op afstand mee, en de cliënt heeft meer vrijheid om zijn eigen dag in te delen.
Ook voor structuur en herinneringen is beeldzorg ideaal. Moet een cliënt bijvoorbeeld naar de dagbesteding, maar vergeet die dat weleens? Dan bellen we ’s ochtends even op en vragen: ‘Bent u klaar voor de taxi?’ Zo begint de dag goed.
Bij wondzorg kijken we mee terwijl een cliënt zelf de wond verzorgt, en we geven direct advies. Verder kunnen afspraken of medicatieherinneringen in de agenda worden gezet, die ook hardop worden voorgelezen. Dat maakt het overzichtelijk en makkelijk.
Wat het ook leuk maakt voor de cliënt is dat beeldzorg ook andere sociale mogelijkheden biedt. Cliënten kunnen beeldbellen met familie, bijvoorbeeld kinderen in het buitenland. Familie kan ook foto’s delen. Er kunnen boeken voorgelezen worden, ze kunnen spelletjes spelen en heel gemakkelijk de kerkdienst volgen online via beeld.”
Wat was je eerste reactie toen je hoorde over de inzet van beeldzorg in de wijk?
"Toen ik hoorde over beeldzorg, dacht ik eerst: Wat betekent dit voor ons werk, is dit de toekomst? Ik vroeg mij ook af of cliënten het wel fijn zouden vinden om zorg via een tablet te ontvangen in plaats van iemand aan de deur. Cliënten die normaal in onze route zaten, zouden minder fysiek bezoek krijgen omdat een beeldzorgmoment werd ingezet.
Maar toen dacht ik terug aan de coronatijd. Als we toen beeldzorg hadden gehad, hadden we cliënten veel meer kunnen ondersteunen, al was het maar met een kort praatje. Tijdens die periode mochten we nauwelijks langskomen, en beeldzorg had echt een verschil kunnen maken.
Nu ik zie hoe het werkt, merk ik dat veel cliënten er blij mee zijn. Natuurlijk zijn er uitzonderingen; sommige mensen hangen na een kort gesprek snel op. Maar er zijn ook cliënten die het heerlijk vinden om even hun hart te luchten, of mantelzorgers die via beeldzorg even kunnen sparren. Dat biedt echt verlichting, zeker in situaties waarin we anders geen tijd zouden hebben om langs te gaan.”
Hoe wordt beeldzorg praktisch georganiseerd in je werk?
“In het begin stonden de beeldbelmomenten gewoon tussen mijn andere cliënten in de route. Ik ging bijvoorbeeld eerst bij drie cliënten langs, daarna had ik een beeldbelmoment, en dan weer verder. Maar dat was best lastig, want waar doe je dat? Op de fiets is natuurlijk geen optie, en in een portiek is er geen privacy. Nu zijn er zoveel beeldbelmomenten dat er een aparte route voor is gemaakt. ’s Ochtends van half 8 tot half 1 bel je dan aan één stuk door cliënten vanuit huis of kantoor. Zo zijn de beeldbelmomenten uit de reguliere routes gehaald, wat het overzichtelijker maakt. Cliënten bellen ons trouwens niet via de Compaan; wij bellen hen op afgesproken tijden. Als er iets is, kunnen ze alarmeren of het algemene telefoonnummer bellen om de wijkverpleegkundige te bereiken. Zo blijft het contact goed gestructureerd.”
Wat motiveerde je om met beeldzorg te werken, en hoe ervaar je het contact met cliënten via beeldbellen?
“Ik heb er bewust voor gekozen om mee te draaien met beeldzorg, omdat ik het interessant vond en wilde zien hoe cliënten zouden reageren. Ook vond ik het belangrijk om mijn eigen cliënten te blijven zien, al was het via beeld. Zo blijft er toch een beetje een vertrouwd gezicht. Dat vond ik belangrijk, zowel voor hen als voor mezelf.
In het begin dacht ik dat beeldbellen niet zo persoonlijk zou zijn, omdat je niet meer fysiek langsgaat. Maar nu zie ik dat het juist best wel persoonlijk kan zijn. Cliënten herkennen gezichten, en ze wennen er snel aan als steeds dezelfde collega belt.
Binnen IJsselheem wordt beeldzorg nu ook veel gedaan door collega’s die het reguliere werk door ziekte (tijdelijk) niet kunnen doen. Bijvoorbeeld als iemand een gebroken been heeft, kunnen ze prima beeldbellen. Ook voor deze collega’s is het prettig. Ze blijven toch betrokken bij het werk en bouwen op die manier ook een band op met de cliënten. Als je bijvoorbeeld vier of vijf keer per week dezelfde mensen belt, leer je elkaar echt kennen. Dat voelt heel vertrouwd, zowel voor de cliënten als voor de collega’s."
Hoe heb je geleerd om de functies van de Compaan goed te gebruiken en uit te leggen aan cliënten?
"Ik heb de Compaan mee naar huis genomen om me er goed in te verdiepen. Ik heb gewoon alles geprobeerd en gekeken wat de mogelijkheden zijn. Vaak kunnen cliënten zelf bepaalde instellingen niet aanpassen, dus doe ik dat al thuis op basis van wat ik denk dat het beste bij de cliënt past. Bijvoorbeeld, als iemand onrustig wordt van te veel opties, zet ik alleen de agenda en de kerk op het startscherm voor een rustiger beeld. Zo heb ik mezelf door te proberen en te doen geleerd hoe de Compaan werkt en welke instellingen mogelijk zijn."
Hoe reageren cliënten op beeldzorg?
"Aan het begin waren veel cliënten sceptisch, ze wisten niet goed of beeldzorg wel iets voor hen was. Maar nu zie je dat veel cliënten echt zitten te wachten op het moment dat ze gebeld worden via de Compaan. Ze weten precies wanneer ze gebeld worden en gaan er echt voor zitten. Het geeft hen ook meer vrijheid. Voorheen zaten ze te wachten tot wij langs kwamen, maar nu weten ze het exacte moment waarop ze gebeld worden, wat hen meer controle en ruimte geeft. Het is mooi om te zien dat ze het inmiddels echt waarderen.”
Zie je voordelen voor jezelf?
"De voordelen voor mij zijn dat ik nu veel meer cliënten zorg kan bieden in de ochtend. Beeldzorgmomenten geven een ander soort contact dan fysieke zorgmomenten. Bij fysieke zorg ben je vaak snel klaar, bijvoorbeeld
als je steunkousen aan doet, dan heb je maar 10 minuten. Je kunt niet veel tijd nemen voor een gesprekje, je doet je taak en gaat weer verder. Met beeldzorg is dat anders. Je hebt de ruimte om even een praatje te maken, en dat merk ik echt, cliënten waarderen het enorm.”
