Sinds dit jaar werken we met cliëntpanels op de locaties. Cliëntpanels komen samen om te praten over een onderwerp dat speelt op de locatie. Op verschillende locaties hebben al meerdere panelgesprekken plaatsgevonden, en we hebben Gerda Veldman, regisseur van Nieuwe Haven, Sonja Baljeu, gespreksleider en adviseur Inspraak en Medezeggenschap, en Mieke Uiterwijk, naaste van een cliënt bij IJsselheem, gevraagd om hun ervaring te delen.
Hoe is het idee voor cliëntenpanels ontstaan en ingevoerd op de locaties?
Sonja: "In 2021 ontstond bij de toenmalige centrale cliëntenraad en de raad van bestuur de behoefte om medezeggenschap anders te organiseren. De inspraak en zeggenschap wilden we op de locatie organiseren, dicht bij de mensen die het betreft. De opzet van lokale cliëntenraden die overleggen aan de hand van een agenda en uitgaan van signalen van individuen paste niet meer. Er was behoefte aan een nieuwe manier waarbij cliënten en hun familie van nabij invloed hebben op belangrijke onderwerpen. Zo ontstond het idee van cliëntenpanels. Dit zijn tijdelijke groepen van cliënten en/of hun familie die samen nadenken over een specifiek onderwerp dat belangrijk is op die locatie."
Wat willen jullie bereiken met de cliëntenpanels?
Sonja: “Met de cliëntenpanels willen we bereiken dat cliënten actief kunnen meedenken over thema's die op een locatie leven. Zodat zij vanaf het begin kunnen meedenken, wat leidt tot betere besluitvorming. Denk bijvoorbeeld aan de herinrichting van de tuin, het aanbod van activiteiten op de locatie of het afstemmen van taken tussen familie en de zorg.”
Gerda: “We willen echt begrijpen wat er leeft en speelt bij de bewoners en hun naasten."
Hoe dragen ze bij aan meer betrokkenheid dan de cliëntenraden?
Gerda: “Het cliëntenpanel kan actueler zijn dan cliëntenraden, omdat het altijd betrekking heeft op cliënten die in een locatie wonen en hun naasten. Wanneer mensen overlijden, nemen de naasten niet meer deel in het panel.”
Hoe kiezen jullie waarover jullie praten in de cliëntenpanels?
Gerda: “In de eerste bijeenkomst hebben we zelf de onderwerpen gekozen. We hebben nu een oproep gedaan in de nieuwsbrief om suggesties te ontvangen voor toekomstige gespreksonderwerpen. Zo zijn er bijvoorbeeld onderwerpen op de locaties besproken zoals het samen eten van bewoners, het gebruik van de tuin en wensen voor de inrichting, kennismakingsgesprekken, het openen van de deuren, de rol van de familie bij het kleuren van de dag, de samenstelling van de menucyclus en de zorg van morgen."
Sonja: “Klopt, de zorg van morgen is echt een actueel thema wat op bijna alle locaties speelt. Hoe kan de familie betrokken worden bij de zorg van hun naasten. Wat kunnen zij doen en hoe stemmen we dat onderling af. Bij iedere intake komt dit onderwerp aan bod, maar ook tijdens het verblijf is het goed om hier het gesprek over aan te gaan."
Hoe wordt bepaald wie er deelneemt aan de cliëntenpanels?
Gerda: “Iedereen die zich heeft opgegeven, kan deelnemen. Als de groep te groot wordt, zal hierover nagedacht worden, maar dit is momenteel nog niet aan de orde."
Mieke,wat motiveerde je om deel te nemen aan het panelgesprek?
“Mijn 93-jarige moeder woont in de Nieuwe Haven. Ik vind het fijn om haar te vertegenwoordigen wat betreft haar woon- en zorggenot. Ik heb zelf ook vele jaren als ziekenverzorgster en activiteitenbegeleidster voor mensen met dementie gewerkt, maar ben nu met pensioen.”
Proberen jullie verschillende meningen te betrekken?
Gerda: “Zeker, dat is de bedoeling. Er is gewerkt met stellingen om verschillende meningen naar voren te brengen.”
Mieke: “We konden vrijuit praten en er werd goed geluisterd.”
Hoe verliep de eerste bijeenkomst van het cliëntenpanel op de locatie Nieuwe Haven?
Gerda: “De bijeenkomst verliep goed, hoewel het in het begin even zoeken was omdat het voor iedereen nieuw was. De sfeer is goed en het is fijn om samen te praten over onderwerpen en elkaars mening te horen.”
Mieke: “Er was alle ruimte om je verhaal te doen. Wat mij betreft zou zo’n bijeenkomst wel vier keer per jaar mogen plaatsvinden.”
Wat doen jullie om ervoor te zorgen dat jullie de informatie uit het panel halen wat jullie nodig hebben?
Gerda: “Er werd gewerkt met stellingen om mensen te prikkelen. Veel open vragen werden gesteld, en we proberen het gesprek niet te veel te sturen. Het doel was om mensen met elkaar in discussie te laten gaan. Dat is gelukt en het was erg waardevol.”
Kun je enkele voorbeelden geven van onderwerpen die zijn besproken en veranderingen die zijn doorgevoerd?
Gerda: “Omdat het inzetten van de panels nog nieuw is, zijn er tot nu toe op onze locatie nog geen specifieke veranderingen doorgevoerd na het eerste panelgesprek. De uitkomsten worden nu wel besproken in verschillende teamoverleggen.”
Sonja: “Uit een panelgesprek op een andere locatie bleek dat familie tijdens hun bezoek graag actief willen bijdragen maar niet goed wisten in wat en dat medewerkers moeite hadden om de hulpvraag te stellen. Dat heeft op die locatie geleid tot een activiteitenlijstje waar familie vrijwillig op kon intekenen.”
Mieke: “Ja, ik heb onder andere de manier van communicatie en het contact met de zorg aangekaart. Ook de werkdruk van het personeel is erg hoog; bewoners ondervinden dit elke dag.”
Hoe beïnvloedt de feedback van de cliëntenpanels het beleid?
Gerda: “De feedback beïnvloedt wat we doen en in welke volgorde. Het helpt enorm bij het vormgeven van 'de zorg van morgen', omdat bewoners en naasten actief meedenken en praten over de toekomst van de zorg.”
Mieke: “Ik zag de onderwerpen die we hebben besproken terug in de nieuwsbrief voor bewoners en hun naasten. Wat er was besproken werd heel helder weergegeven. Zo blijft iedereen op de hoogte en dat is erg prettig. Het cliëntenpanel is een goede plek om mee te denken en te praten over de zorg en ondersteuning op een locatie. Ik zou het zeker aanbevelen aan cliënten en naasten om deel te nemen.”