Binnen onze locaties zijn we bezig met Rommel Raak aanbod en de bewustwording hiervan. Collega Anneke werkt als assistent wonen in zorghuis Theodora Vos de Wael, een kleinschalige locatie voor mensen met dementie. Wij vroegen Anneke wat haar ervaring is met het Rommel Raak aanbod.
Wat is precies Rommel Raak aanbod?
“Als we het over ‘aanbod’ hebben, dan hebben we het over prikkels. We hebben het niet over aanbod van activiteiten, maar vooral over materialen. We weten dat te veel prikkels onrust en angsten kunnen veroorzaken. Doordat de hersenen bij mensen met dementie beschadigd zijn, kunnen ze vaak niet meer dan één prikkel tegelijk verwerken. Maar te weinig prikkels hebben, kan ook heel erg naar zijn. Men kan dan op zoek gaan naar prikkels of zelf voor prikkels gaan zorgen, zoals bijvoorbeeld tikken op de hand, heen en weer schommelen of hard roepgedrag. Het is moeilijk voor mensen met dementie om prikkels te filteren. Te veel drukte leidt af en geeft onrust, maar helemaal geen prikkels kan weer leiden tot verveling met onrust als gevolg. Prikkels zijn dus belangrijk voor mensen met dementie, puur om te voelen dat ze bestaan. Met aanbod bedoelen we dus materialen die er liggen en waar een appèl vanuit gaat, zonder dat daar hulp bij nodig is van een medewerker, vrijwilliger of naaste.”
Wanneer zijn jullie bewust gestart met het neerleggen van aanbod voor cliënten?
“We zien natuurlijk dat cliënten uit gewoonte dingen meenemen, opppakken of opruimen. We zagen dit ook heel sterk bij een mevrouw in onze locatie, ze raakte gefrusteerd als wij aangaven dat dit niet de bedoeling was. Toen ik de handreiking las op ons intranet over het Rommel Raak aanbod zijn we dit bewust gaan in zetten. Het was echt een eyeopener.”
Wat zag je gebeuren?
“En mooi voorbeeld was dat er een hoopje wasgoed in haar kamer lag, klaar voor de wasmand. Ze pakte dit op, maar zag ook direct dat haar bed nog opgemaakt moest worden. Samen hebben we de lakens recht getrokken en haar slaapkamer weer netjes gemaakt. Het gaf haar zichtbaar voldoening om dit klusje zelf op te pakken. We leggen soms ook bewust een tijdschrift open in de vensterbank of we laten een bakje staan wat nog opgeruimd moet worden. Je ziet doordat wij soms dingen wat langer laten liggen, het haar prikkelt om het te bekijken of op te ruimen. Vanuit haar verleden houdt ze van zorgen voor anderen en anderen helpen, dit zien we nu ook heel erg terug in haar gedrag en hier kunnen we zo bewust op inspelen. Zo leggen we soms wel eens na het eten een vaatdoekje op de tafel. Je ziet dan dat ze opstaat om even de tafel af te nemen, uit gewoonte.”
Zijn jullie hier dagelijks bewust mee bezig?
Ik merk dat we ons steeds meer bewust worden van het feit dat we soms dingen even moeten laten liggen. We zijn geneigd om alles op te ruimen, mooie schone lege tafels, alles achter kastjes. Maar dat sluit niet altijd goed aan bij mensen met dementie. Daarnaast zijn we geneigd om dingen over te nemen. De tafel af te ruimen, het dienblad weg te zetten, de bloemen in de vaas te doen. Ik stelde mijzelf de vraag wat als ik die dingen niet altijd doe en de cliënt zelf dingen laat oppakken. Het is een kunst om dat te laten gebeuren. Want hoe fijn is het voor de cliënt om het toch zelf nog te kunnen doen, zoals ze dit vroeger altijd deed."
Heb je het idee dat cliënten veel baat hebben bij deze aanpak?
“Ja, dat gevoel heb ik zeker. Ze kunnen meer hun gang gaan en zijn actiever. We zeggen niet gelijk nee, maar kijken naar de mogelijkheden. Dat scheelt veel irritatie en frustratie bij een cliënt.”
Ik kan mij voorstellen dat het nog een beetje zoeken is naar een goede balans?
Dat klopt, enerzijds wil je natuurlijk aanbod laten liggen omdat je weet vanuit iemands achtergrond of voorkeuren dat dit helpend is. Maar soms is het even niet zo handig dat iemand steeds achter onze computer kruipt omdat hij in zijn werkzame leven ook op kantoor heeft gewerkt. Hier moeten we dan een goed alternatief voor bedenken. Daarnaast is het ook weleens ingewikkeld. Soms laten we een puzzel liggen op tafel zodat bewoners een stukje kunnen leggen als ze het zien liggen. Als een andere cliënt steeds de stukjes ergens anders neerlegt kan dit wel eens ingewikkeld zijn voor medebewoners. Maar ook dat moeten we proberen los te laten!"